سند پروژه 2025-2020 طرح حفاظت از تالابهای ایران

فاز سوم طرح حفاظت از تالابهای ایران بر اساس تجربیات موفق فازهای پیشین طرح از سال 2005 که طی آن رویکرد مدیریت زیست بومی برای تعدادی از تالاب ها معرفی شده و تا اندازه ای به اجرا درآمد، سازماندهی شده است. دستاوردهای ارزشمند طرح طی فازهای پیشین شامل تدوین برنامه های مدیریت جامع برای تالاب ها و استقرار ساختارهای اجرایی، تقویت قوانین و مقررات و ظرفیت های مرتبط با تالابها در سطح ملی، آگاهی افزایی دست اندرکاران و عموم در خصوص ارزشهای تالاب ها می باشد.
اما به دلیل چالش های ذاتی مدیریت زیست بومی با دست اندرکاران متعدد و نبود همکاری کافی میان دست اندرکاران، این رویکرد هنوز به طور کامل اجرایی نشده است. به همین جهت، بسیاری از تالاب ها هنوز در معرض تهدیدات گوناگون هستند. بنابراین هدف اصلی سند حاضر بکارگیری مؤثرتر رویکرد مدیریت زیست بومی برای حفاظت بهتر از تالاب ها و ترویج معیشت های پایدارتر برای جوامع محلی، همراه با شناسایی و اجرای رویکرد های جدید یا ابزارهای تکمیلی است.

اجزای راهبردی انتخاب شده جهت اجرای طرح برای پایداری حفاظت از تالاب ها و معیشت جوامع حاشیه تالاب مشتمل بر این موارد می باشد:


1) تالاب های ایران از طریق نهادینه سازی رویکرد زیست بومی و به کارگیری ابزارهای مؤثر، به نحو مطلوبتری مدیریت می شوند،
2) مدیریت زمین، آب و تنوع زیستی در حوضه های تالابی، پایدار و سازگار با تغییرات اقلیمی بوده و رفاه و معیشت جوامع محلی را بهبود می بخشد،
3) تالاب های ایران به دلیل افزایش سطح آگاهی ها و مشارکت عمومی، ارتقاء سطح همکاریها و دانش و به اشتراک گذاری تکنولوژی ها و تجارب خلاقانه در سطح ملی و بین المللی، شرایط بهتری دارند. این اجزاء برگرفته از نتایج گفتگو در کارگاهها و نشست های متعدد با حضور دست اندرکاران کلیدی و تجارب سالهای پیشین و مرور رویکردهای جدید می باشد.
به منظور دستیابی به این اجزا، تمرکز طرح بر جریان سازی رویکرد مدیریت زیست بومی برای حفاظت از تالاب ها و توانمندسازی دست اندرکاران مدیریت تالاب برای بکارگیری شیوه های بهتر از طریق ابزارهای کارآمد می باشد. پیش نیاز اجرای این رویکردها، راه اندازی یک پویش اثربخش برای ارتقاء سطح آگاهی های عموم مردم، جوامع محلی و به طور ویژه مدیران و تصمیم گیران در خصوص ارزش و اهمیت تالاب هایی است که دارای کارکرد می باشند. طرح همچنین در نظر دارد رویکرد نتیجه محور را در مدیریت تالاب وارد کند، که برای این منظور ضروریست یک سیستم کارآمد و منظم پایش، ارزیابی و گزارش دهی برای پیگیری اجرای نتیجه محور مدیریت تالاب، به عنوان یک پیش نیاز دیگر موفقیت برنامه، پیش بینی شده باشد.
طرح، اقدامات کاهش اثرات و سازگاری با تغییر اقلیم را به برنامه های مدیریت جامع تالاب ها وارد می کند که این امر نقش حائز اهمیت تالاب ها در کاهش اثرات و سازگاری با اقلیم و گوناگونی عوامل استرس زای اقلیمی که تالاب ها با آن مواجه می شوند را منعکس می کند. بنابراین طرح، سناریوهای تغییر اقلیم را در حوضه های آبریز تالاب های پایلوت بررسی می کند و اقدامات مشارکتی کاهش اثرات و سازگاری را برای آب و سایر بهره برداری ها در حوضه نشان می دهد تا معیشت جوامع محلی را پایدار کند و نیز از کارکردهای تالاب ها اطمینان حاصل نماید. گره زدن مشوق ها و فرصت های اقتصادی به حفاظت از تالاب و دخیل کردن بهره برداران تالاب در طراحی و اجرای اقدامات حفاظتی اصول راهنمای پروژه خواهند بود.