پایش و بررسی اثربخشی تکنیک های به زراعی و به نژادی برای کاهش برداشت از منابع آب در سایت‌های فاز پنجم پروژه همکاری در احیای دریاچه ارومیه

یکی از پیامدهای عدم وجود مدیریت منابع آب بخصوص در بخش کشاورزی، شرایط کنونی دریاچه ارومیه می باشد. دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران است که به دلیل مشکلات اقلیمی و انسانی، روبه‌زوال است . با توجه به مصرف 90 درصدی منابع آب حوضه در بخش کشاورزی و بهره‌وری پایین آب، یکی از مهم‌ترین راهکارها و اولویت‌های نجات دریاچه ارومیه، انجام اقدامات لازم در راستای کاهش مصرف آب در این بخش می‌باشد. یکی از اهداف اصلی این طرح ارائه راهکارهایی در جهت کاهش میزان مصرف آب (به‌نحوی‌که تنش بر محصول وارد نگردد) در راستای افزایش آب ورودی به دریاچه ارومیه و احقاق هدف مهم احیای آن می باشد که این مهم با به‌کارگیری تکنیک های زراعی و مدیریتی در هر دو بخش آبیاری سنتی و نوین و تعمیم آن در سطح حوضه قابل استحصال خواهد بود. لذا در این طرح سعی گردیده است با به‌کارگیری تکنیک های به‌زراعی و مدیریت آبیاری متناسب با شرایط هر مزرعه، گامی در جهت کاهش مصرف آب و ارتقاء بهره‌وری آب در حوزه کشاورزی به‌عنوان عمده¬ترین مصرف‌کننده، برداشته شود.
این مطالعه در مقیاس مزرعه و برای کمک به احیای دریاچه ارومیه، در اراضی حوضه آبریز دریاچه ارومیه در قالب فاز پنجم پروژه كشاورزي پايدار در شهرستان های ارومیه، نقده، میاندوآب و مهاباد واقع در آذربایجان غربی و در در شهرستان های بناب و ملکان واقع در آذربایجان شرقی و در جهت کاهش مصرف آب کشاورزی طی سال زراعی 98-1397 انجام گردید. برای این منظور تکنیک های به زراعی و مدیریتی مختلف نظیر کشاورزی حفاظتی، سامانه¬های نوین آبیاری، اصلاح سیستم‌های آبیاری سطحی، آبیاری بر اساس نیاز واقعی گیاه (real time)، ارقام زراعی مناسب، تاریخ بهینه کاشت، کم¬آبیاری، مدیریت آبیاری سطحی و تحت‌فشار، بهینه¬سازی ابعاد نوارها و کرت‌های آبیاری، عملیات تسطیح و ...، متناسب با شرایط هر مزرعه بکار گرفته شد. هدف اصلی این مطالعه بررسی تعیین میزان اثربخشی تکنولوژی‌های مختلف و مدیریت بهینه در مزارع پروژه مذکور در کاهش مصرف آب آبیاری و ترسیم بیلان آب در مزارع، پایش عملکرد شرکت‌های فنی و مهندسی و اجرای دوره های آموزشی موردنیاز در منطقه می باشد. مزارع پایلوت به‌گونه‌ای که ازنظر مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک، نوع کشت، مدیریت مرسوم و منبع تأمین آب معرف منطقه باشند، در سطح دشت ها انتخاب گردید.