احیاء تالاب ها و مدیریت صحیح آب های کشور گام نخست برای رهایی از وضع موجود است

مریم مکوندی ،کارشناس مسئول محیط زیست استان خوزستان: احیاء تالاب ها و مدیریت صحیح آب های کشور گام نخست برای رهایی از وضع موجود است.
مریم مکوندی ،کارشناس مسئول محیط زیست استان خوزستان در مصاحبه با خبرنگار تالابی گفت: در استان خوزستان 4 تالاب اصلی وجود دارد که شامل تالاب های شادگان، هورالعظیم، بامدژ و میانگران می باشد.
حق آبه تالاب شادگان در سال نرمال 2800 میلیون متر مکعب و حق آبه آب شیرین براساس%80 تخصیص1600 میلیون متر مکعب می باشد که می بایست از رودخانه های مارون- جراحی و کارون تامین گردد.
حق آبه تالاب هورالعظیم براساس سال نرمال2200 میلیون متر مکعب وحق آبه آب شیرین براساس%80 تخصیص1861 میلیون متر مکعب می باشد که می بایست در حوضه آبریز تالاب از رود کرخه تامین گردد.
حق آبه تالاب بامدژ براساس سال نرمال170میلیون متر مکعب می باشد که این حق آبه براساس%80 تخصیص130 میلیون متر مکعب و براساس %60 تخصیص100 میلیون متر مکعب تعیین شده و می بایست در حوضه آبریز و از طریق رودخانه کرخه (شاوور) و دز تامین گردد.
حق آبه تالاب میانگران 62 میلیون مترمکعب می باشد که بستگی به رواناب ها و بارش های مستقیم در حوضه آبریز تالاب داشته و به تبع شرایط آب و هوایی هر سال متغیر است. تامین حقابه دائم از طرح انتقال آب شمال شرق (سد کارون 3 به ایذه و باغملک) به شدت مورد نیاز است.

وی ادامه داد: در سال های اخیر به دلیل اجرای طرح های توسعه منابع آب و خشکسالی های پی درپی وضعیت طبیعی تالاب های استان خوزستان مختل گردیده است و موجب ورود صدمات جدی به رودخانه ها و تالاب های استان شده است و نه تنها کشاورزی بلکه زندگی عادی مردم را با تنگنا مواجه کرده و باعث بروز پدیده مخرب گرد و غبار شدید در منطقه شده است. کم آبی نیز تالاب های استان به خصوص شادگان را شدیدا تهدید میکند. با توجه به این که این خشکسالی از شدیدترین نوع آن در دهه اخیر بوده پیامدهایی به همراه داشته که در حال حاضر تراز آب در تالاب های استان بسیار پایین آمده است و در آینده ای نزدیک باید منتظر مرگ و میر آبزیان، آتش سوزی و اتفاقات دیگر در این وضعیت بی آبی باشیم. تالاب ها بحرانی ترین وضعیت را در میان سایر بخش های محیط زیست استان خوزستان به لحاظ کم آبی سپری می کنند.
مکوندی درباره تالاب هورالعظیم ابراز نگرانی کرد و گفت: به دلیل اینکه رودخانه کرخه آورد مناسبی ندارد، سازمان آب و برق می بایست با مدیریت صحیح تخصیص منابع آبی رودخانه کرخه نیاز آبی این تالاب را تامین کند. در صورتی که نزولات آسمانی افزایش پیدا کند و حق آبه تالاب ها تامین گردد ما شاهد احیای تالابهای استان خواهیم بود، درغیر این صورت در آینده با چالشهای فراوانی مواجه خواهیم شد.
مکوندی درباره تهیه برنامه مدیریت زیست بومی و اجرای طرح جامع مدیریت تالاب شادگان ادامه داد: این تالاب به عنوان سومین پایلوت کشوری توسط طرح حفاظت از تالاب هاي ایران در سازمان حفاظت محیط زیست به منظور تهیه و تدوین برنامه مدیریت حوضه آبریز تالاب از طریق بکارگیری رویکردهای مشارکتی و با حضور کلیه ذینفعان حوضه آبریز انتخاب شد. برنامه مدیریت زیست بومی تالاب شادگان مورخ 18/10/89 به تصویب شورای برنامه ریزی و توسعه استان رسید و اخیرا توسط مشاور و به کمک طرح حفاظت از تالابهای ایران مورد بازنگری قرار گرفت.
وی هدف از تدوین و اجرای برنامه مدیریت زیست بومی را ارتقاي مدیریت اکوسیستمي تالاب از طریق تدوین یک برنامه مدیریت جامع به منظور کاهش تهدیدات اصلی تالاب و همچنین فراهم کردن یک چشم انداز مشترک بلند مدت و ارائه راهکاری براي مدیریت پایدار تالاب و خدمات ارزشمند اکوسیستمي آن دانست. با توجه به اهداف پیش بینی شده در برنامه مدیریت جامع تالاب شادگان، ساختار مدیریتی برنامه به سه کارگروه آب و کشاورزی، تنوع زیستی و همچنین آگاهی رسانی و معیشت پایدار تقسیم و اقدامات اولویت دار هر بخش نیز مشخص گردید.
وی اقدامات صورت گرفته پس از تدوین و تصویب برنامه مدیریت جامع تالاب را اینگونه تشریح نمود:
1- ابلاغ برنامه مدیریت به کلیه دستگاه های استانی و صدور ابلاغ اعضای کمیته استانی و محلی مدیریت تالاب شادگان در اردیبهشت ماه 1390
 2- برگزاری جلسات کمیته استانی و کمیته محلی مدیریت تالاب شادگان و کارگروه تنوع زیستی و کارگروه آگاهی رسانی به دبیری محیط زیست
3- برگزاری جلسات کارگروه مدیریت آب و کشاورزی حوضه آبریز تالاب شادگان به دبیری سازمان آب وبرق خوزستان
4- تشکیل کارگاه ها و کارگروه های تدوین راهبرد، سیاست و خط مشی ماهیگیری پایدار تالاب شادگان
5- مشارکت و آگاهی رسانی جوامع محلی در راستای اهداف برنامه مدیریت تالاب
6- برگزاری همایش روز جهانی تالاب ها و برپایی نمایشگاه از دستاوردها وکارکرد های جوامع محلی در تالاب شادگان
7- توانمندسازی و جلب مشارکت جوامع محلی حاشیه تالاب در راستای بهره برداری اصولی ازآن
8- احداث مرکز بازدیدکنندگان و موزه تالاب شادگان
9- استقرار دبیرخانه محلی تالاب شادگان در محل اداره حفاظت محیط زیست شادگان و تجهیز دبیرخانه به وسایل اداری و ارتباطی مناسب
10- برنامه عملیات احیایی ساماندهی مسیل ها و رودخانه های منتهی به تالاب ها و تامین حق آبه از طریق طرح انتقال آب کارون به تالاب شادگان.
در همین راستا برای دیگر تالابهای مهم استان نیز موضوع تقویت حفاظت فیزیکی و تعیین و اجرای مرز و حریم تالاب ( مجموعا برای تالاب های هورالعظیم، شادگان، بامدژ و میانگران با نصب شناور و بنچ مارک به طول 555کیلومتر)، تهیه طرح ارزشگذاری اقتصادی تالاب های استان، ظرفیت سازی استقرار مدیریت زیست بومی در روستاهای حاشیه تالاب های شادگان، بامدژ، هورالعظیم و جلب مشارکت جوامع محلی حاشیه تالاب های استان، طراحی و راه اندازی بانک اطلاعاتی حوضه آبریز تالاب ها (تالاب های شادگان و هورالعظیم)، شناسایی منابع آلاینده ورودی به تالاب های استان و همچنین بررسی گونه مهاجم تیلاپیا در تالاب های استان صورت گرفته است.
وی تاکید کرد موضوع تدوین و اجرای برنامه مدیریت زیست بومی برای سایر تالاب های استان نیز از اولویت های اداره کل در راستای حفاظت و بهره برداری خردمندانه از خدمات و کارکردهای تالاب ها می باشد.